بررسی دلالت حدیث خیر القرون در حجیت فهم سلف

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی دانشگاه پردیس فارابی

2 استادیار پردیس فارابی دانشگاه تهران

چکیده

سلفیها مدعی هستند که باید بر اساس فهم سلف صالح، به تفسیر متون دینی از جمله کتاب و سنت پرداخته شود. یکی از مهمترین دلیل آنها بر این مدعا، "حدیث خیر القرون" است. آنها با استناد به این حدیث معتقد به حجیت فهم نسلهای صحابه، تابعین و تابع تابعین هستند. مستند آنها از حیث سندی، گرچه با مبانیشان قابل مناقشه نیست و تلقی به قبول است، اما از حیث دلالت قابل مناقشه است؛ به طوریکه بخاری و مسلم از ضبط حدیث با واژه "خیر القرون" اعراض کرده اند و طریق صیغه جمع واژه "قرن" را احمد در مسند خود به طریق صحیح، "خیر الناس أقرانی" نقل کرده است. اقران جمع "قرن،"   (به کسر قاف) به معنای شبیه و مانند می شود و با این تفسیر، دیگر حدیث ناظر به شمارش نسلها نیست؛ علاوه بر اینکه حدیث، طریق معتبر دیگری دارد که مسلم در صحیح خود نقل کرده و خیریت را شامل چهارم، و بعد از تابع تابعین کرده است. بر فرض قبول خیریت بر این سه نسل، دلیلی بر تعمیم خیریت به تک تک افراد این سه نسل وجود ندارد؛ بلکه حاکی از خیریت به شکل اجمال در این سه نسل می باشد که بر فر قبول آن هم، خیریت در حدیث هیچگاه حاکی از حجیت نیست؛ وگرنه لوازمی را در پی خواهد داشت که خود سلفیها بدان ملتزم نخواهند شد.

کلیدواژه‌ها