حکومت دینی در اندیشۀ سید قطب از تئوری تا عمل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیئت علمی جامعة المصطفی العالمیه

2 کارشناسی‌ارشد کلام اسلامی جامعة المصطفی العالمیه (نویسنده مسئول)

چکیده

برپاییِ حکومت اسلامی، همواره به‌عنوان آرمان بسیاری از اندیشمندان اسلامی شناخته می‌شود. سید قطب در این میان با ارائه نظریۀ جامعۀ جاهلی و لزوم دگرگونی آن به‌منظور نیل به حکومت اسلامی، تأثیر بسزایی بر گروه‌های رادیکال و جهادی معاصر دارد. مقالۀ پیشِ رو به بررسی و نقد اندیشۀ سید قطب در باب چگونگی ایجادِ حکومت دینی می‌پردازد. نویسندگان بسیاری به بررسی و نقد اندیشه‌های سید قطب پرداخته‌اند؛ اما هیچ‌یک تابه‌حال، استراتژی سید قطب در باب وصول به حکومت دینی را موردتوجه قرار نداده و از زاویۀ‌ چگونگی ایجاد حکومت اسلامی، اندیشه‌های وی را بررسی نکرده‌اند. تحقیق پیشِ ‌رو با بررسی استراتژی سید قطب و روش‌شناسی او در ایجاد حکومت اسلامی، به تقریر گفتمان وی در سه محورِ جامعۀ الگو، جامعۀ جاهلی و راهِ مقابله با آن و ایجاد حکومت دینی با تأکید بر جهاد نظامی پرداخته و ضمن نقد منطقی و تاریخیِ رکن اول و رکن دوم و همچنین نقد قرآنی، روایی و جامعه‌شناختیِ رکن سوم به این نتیجه می‌رسد که بر اساس آیات قرآن، مسیر صحیح دستیابی به حکومت دینی از طریق ایجاد انقلاب درونی آحاد افراد جامعه شروع می‌شود و با منتهی‌شدن به انقلاب فرهنگی جامعه، زمینۀ برپاییِ حکومت دینی به دست افراد جامعه _ نه قوای نظامی _ حاصل می‌شود.

کلیدواژه‌ها