مبانی تکفیر از دیدگاه ابن‌تیمیه
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری مذاهب کلامی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم
2 استادیار گروه مذاهب اسلامی ، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران
چکیده
از مباحث چالش‌برانگیز در جهان اسلام که از دیرباز مورد توجه مذاهب و فرق اسلامی واقع شده، مسئله تکفیر است. یکی از چهره‌هایی که در تاریخ علم کلام و مسئله تکفیر، مورد توجه قرار گرفته، ابن‌تیمیه می‌باشد که از سخنان او، برداشت‌های مختلفی بین فرقه‌ها و چهره‌های گذشته و حال صورت گرفته است. این پژوهش با رویکرد توصیفی _ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای در مورد سخنان ابن‌تیمیه، درصدد بررسی و تبیین مبانی تکفیر از دیدگاه اوست و به این نتیجه رسیده است که ابن‌تیمیه، هرچند از نظر مفهومی، به‌درستی، مبانی تکفیر را مطرح و مسلمانان را جداً از تکفیر یکدیگر برحذر می‌داشت، ولی مصداقاً برخلاف مبانی خود، برخی اشخاص و فرقه‌های اسلامی را تکفیر کرده است. آنچه در این پژوهش اهمیت دارد، همان تبیین مفهومی تکفیر است که برای وحدت، انسجام و اتحاد امروز جهان اسلام و نیز برای جلوگیری از خشونت‌های فرق اسلامی، علیه یکدیگر مورد نیاز می‌باشد؛ در واقع برخی تکفیرهایی که از سوی ابن‌تیمیه واقع شد را می‌توان، عدول از مبانی خود او دانست؛ البته دلایل سیاسی و شرایط تاریخی روزگار وی (مانند سقوط خلافت و تعصبات افراطی مذهبی) نیز، در این عدول از مبانی بی‌تأثیر نبوده است.
کلیدواژه‌ها
)