ارزیابی عبادت از دیدگاه شمسالدین ذهبی و وهابیت، با تکیه بر مصادیق
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 پژوهشگر نقد وهابیت
2 دکترای مدرسی معارف
چکیده
وهابیان با توجه به تعریفی که در باب عبادت جعل و تأسیس کردهاند، بسیاری از اعمال و اقوال غیر شرکی را مصداق شرک اکبر و مخرج از اسلام میدانند. آنان عبادت را به‌معنی صرف خضوع و خشوع (منهای قصد و اعتقاد) میدانند. آنگاه مطلق ندای غیرالله (استغاثه -ولو به اذن الله- و توسل به دعای اموات صالح)، مطلق سجده به غیرالله، تبرک به آثار اولیاء و صالحان، ذبح در اماکن مقدس را بهخاطر همراه بودن با خضوع و خشوع، شرک در عبادت میدانند؛ نتیجه مبنای وهابیت در باب عبادت، تکفیر مسلمانانی است که یکی از اعمال فوق را بدون قصد و اعتقاد پرستش مرتکب شوند. تفسیر وهابیت از عبادت و همچنین مصادیقی که برای شرک در عبادت برشمردهاند در تضاد با مبنای اسلام است. مبنایی که در آثار بسیاری از علمای مذاهب بهوفور انعکاس یافته است. شمسالدین ذهبی از جمله علمای اهلسنت است که در ارائۀ معنای اسلامی از مقوله عبادت و مصادیق آن، بیانات روشنی در آثار خود برجای گذاشته است. وی بر اساس مبنای اسلام، عنصر «قصد» و «اعتقاد» را رکن اصلی «عبادت شرعی» میداند؛ بههمین جهت، در بیان مصادیق عبادت از چارچوب اسلام خارج نشده و صرف استغاثه، توسل به دعای اولیاء و صالحان، تبرک به آثار آنان و ذبح در اماکن مقدس و همچنین صرف سجده به غیرالله را، مصداق شرک در عبادت محسوب نکرده است؛ همچنین بر اساس این مبنای وهابیت باید ذهبی از جمله مشرکان و مروجان آن بهشمار آید و از دایره اسلام خارج شده باشد.
کلیدواژه‌ها
)