علل تاثیرگذا ری سید قطب بر حرکتهای اسلامی معاصر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه ادیان و مذاهب

2 سطح 4 حوزه علمیه قم و استاد یار دانشگاه جامعة المصطفی العالمیة.

چکیده

در دهه­های اخیر، جهان اسلام و تحولات آن از خبرسازترین بخش­ها در دنیا بوده است. در این میان، برخی شخصیت­ها از نقش و اهمیت بالایی برخوردار بوده که سید قطب از جمله آنهاست؛ در واقع تاثیرگذاری وی، بیش از آنکه ناشی از شخصیت ممتاز یا سطح علمی بالای او باشد، از عوامل دیگری نشأت می­گیرد. ناکارآمدی ادبیات اخوان‌المسلمین، فقدان ایدئولوژیک کارآمد در زمان وی، تجویز قیام علیه حاکم در عالم اهل سنت، شرایط تاریخی جامعه مصر، ارائه ایده نو در مورد حکومت و جامعه اسلامی و اعدام وی از جمله­ این عوامل می­باشد؛ همچنین، وجود شخصیتی مانند جمال عبدالناصر و مجموعه مسائل مربوط به آن، همگی فضایی را ایجاد نمود که مخاطبِ هیجان­زده در جامعه مصر، راه حل مشکلات خود را در محقق کردن جامعه ایده­آلی ببیند که سید قطب ترسیم کرده بود؛ در نتیجه، تاثیر گسترده سید قطب بیش از آنکه از اندیشه­های ممتازی نشأت گرفته باشد، به سبب شرایط زمانی خاص او و تقاضای جامعه بوده و در همین راستا، کتابِ تاریخی «معالم فی الطریق» که با شور و حماسه و غیرت خاصی نوشته شده، به مرام­نامه حرکت­های اسلام­گرا در مصر تبدیل گردیده و بعدها نیز، در حرکت­های اسلامی دیگر نقاط جهان اثرگذار بوده است. این مقاله، پژوهشی است که به درک علل تاثیرگذاری آثار سیدِ قطب بر جریان­های سیاسی اسلام­گرای معاصر می­پردازد.

کلیدواژه‌ها