بررسی انتقادی گستره‌ی عصمت انبیا از دیدگاه ابن‌تیمیه
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار دانشکده معارف اسلامی دانشگاه فردوسی
2 دانش‌پژوه رشته کلام مقارن سطح چهار مدرسه علمیه نواب
چکیده
گستره‌ی عصمت پیامبران از دیدگاه ابن‌تیمیه از این قرار است که وی در باب عصمت در مقام دریافت و ابلاغ وحی، گرچه ادعای اجماع کرده و خود بر آن دلیل آورده؛ اما با پذیرش افسانه غرانیق این اعتقاد را مخدوش ساخته است. در مورد عصمت انبیا از شرک و کفر پیش از بعثت، در موضعی دوگانه هم به عصمت و هم به عدم عصمت سخن گفته و همین تناقضات در مورد ارتکاب کبایر بعد از بعثت نیز در آثار او مشهود است. اگر جمع میان این تعارضات ممکن باشد، ابن‌تیمیه هیچ گناهی را در هیچ زمانی و بر هیچ پیامبری ناروا نمی‌داند، جز آنکه پیامبران را در گناهان مستقر نمی‌پندارد و با دلیل حسن توبه، بر آن شده که توبه پیامبران از گناه سبب رفعت مقام ایشان میشود. این پژوهش بر آن است تا با روش توصیفی- تحلیلی، ابعاد عصمت انبیا را از دیدگاه ابن‌تیمیه بازخوانی کند و به این سؤال پاسخ دهد که دیدگاه وی در مورد گستره‌ی عصمت انبیا به اعتبار نظر و عمل، به اعتبار زمان قبل بعثت و زمان بعد بعثت، چیست؟ در پایان، این نتایج به دست آمده است که دیدگاه ابن‌تیمیه اولًا برخواسته از بغض و کینه نسبت به شیعه است نه استدلال و منطق؛ ثانیاً اهداف پیامبران و نقش تربیتی آنها را زیر سؤال می‌برد؛ ثالثاً هدف از بعثت انبیا را عبث و بی‌معنا می‌کند و رابعاً با حکمت الهی ناسازگار است.
کلیدواژه‌ها
)