1
دانشجوی دکتری دانشگاه ادیان و مذاهب (نویسنده مسئول)
2
استادیار دانشگاه ادیان و مذاهب
چکیده
از سدههای نخستین، ایمان و مسائل آن کانون توجه متکلمان، فقها و اهل حدیث بوده است. عموم متکلمین و فقها تصدیق قلبی همراه با اقرار زبانی را در تحقق ایمان کافی میدانند.در مقابل، اهل حدیث علاوه بر دو شرط مذکور عمل را در تحقق ایمان شرط دانستهاند. ابنتیمیه با ادعای پیروی از علمای سدۀ نخستین، ضمن پذیرش تعریف اصحاب حدیث در مسئلۀ شرطیت و جزئیت عمل، قائل به تفصیل در اعمال شده است. وی با تفسیری نو از اقوال سلف، مخالفان خویش را اهل بدعت و در مواردی خارج از دین دانسته است. او معتقد است برخی از اعمال، ضمن «افعال کفری» بوده و اصل ایمان را از بین میبرند، برخی از اعمال، مانندِ «گناهان کبیره» کمال ایمان واجب را از بین میبرند و برخی از اعمال، مانندِ «اماطه عن الطریق» کمال ایمان مستحب را از بین میبرند.
اثر پیشِ رو با جمعآوری اطلاعات کتابخانهای و تحلیل محتوا، بر این باور است که دیدگاه ابنتیمیه فیالجمله صادق است؛ زیرا علمای اسلام در مسئلۀ مذکور مخالفان خویش را از دایرۀ اسلام خارج ندانسته و برای برخورد تغلیظی با آنان عنوان مرجئه و اهل بدعت را بر آنان اطلاق میکردهاند.